Taboe

Met dit stukje begeef ik me op gevoelig terrein, maar ik doe het toch want ik vind dat je over alles moet kunnen schrijven zolang het maar niet kwetsend of beledigend is. Het gaat over fundamentalisme. Niet het soort waarvan Theo van Gogh het slachtoffer is geworden, maar toch. Het gaat over de SGP.
De aanleiding: een opmerkelijk bericht in NRC van gisteren: ‘Ophef om benoeming SGP-burgemeester’. Wat wil het geval? In Barendrecht heeft de vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad unaniem een SGP’er voorgedragen als nieuwe burgemeester. Volgens mijn partijgenoot Anneke Feenstra, die lid was van die commissie, omdat het gewoon de beste kandidaat was. ‘Wij selecteren kandidaten niet op hun politieke kleur.’ Maar een ándere partijgenoot van mij, oud-wethouder en oud-gemeenteraadslid Dirk Vermaat, begrijpt er niets van. Hij probeert middels een open brief een stokje voor de benoeming te steken, want de SGP staat voor fundamentalisme ‘en fundamentalisme is een bedreiging voor de harmonie in onze samenleving’. Iemand die een bestuursvorm nastreeft die is gebaseerd op religie (een theocratie), die tegen het homohuwelijk is en ten vrouwen in bestuursorganen, zo iemand kan volgens Vermaat onmogelijk burgemeester worden.
Maar de kandidaat, Jan van Belzen, ís al burgemeester, in de gemeente Graafstroom. Dus het kán wel. En er zijn nog vijf andere SGP-burgemeesters, verspreid over de bible belt met een concentratie in de Alblasserwaard.
Moeilijke discussie. Een taboe eigenlijk, want het gebeurt hoogst zelden dat een politicus van de ene partij de beginselen van een andere partij (en daarmee de partij zelf) ter discussie stelt. Zo gaan we in Nederland niet met elkaar om. Vermaat heeft wat makkelijker praten omdat hij niet meer actief is in de gemeentepolitiek, maar hij doet het toch maar. En taboes doorbreken is altijd goed.
In Ouderkerk hebben we ook te maken met de SGP. Aardige mensen met wie meestal redelijk zaken zijn te doen, zolang het niet over activiteiten op zondag gaat. Want die mogen niet van de SGP. Behalve de eredienst dan. Ik heb nog eens nagekeken waarom de SGP nou zo verschilt van, bijvoorbeeld, het CDA of de ChristenUnie. Dat zit ’m vooral in het beginselprogramma. De SGP belijdt ‘het absoluut gezag van Gods Woord over alle terreinen van het leven’. De partij streeft naar een regering van ons volk op de in de bijbel geopenbaarde ordening van God. Scheiding van staat en kerk wordt om die reden dan ook verworpen. Dat van die theocratie, dat klopt dus. Verder onderscheidt de SGP zich door vast te houden aan het onverkorte artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Dit artikel handelt over de taak van de overheid. In 1905 schrapte de Generale Synode der Gereformeerde Kerken de volgende woorden uit dit artikel: 'om te weren en uit te roeien alle afgoderij en valsen godsdienst, om het rijk des antichrists te gronde te werpen'. Het weglaten van deze zinsnede betekende het gedogen door de overheid van de katholieke kerk. Dit werd door de oprichters van de SGP onaanvaardbaar geacht.
Tja. Een partij dus die discrimineert op basis van religieuze overtuiging, seksuele geaardheid en geslacht. De discussie, of zo’n partij niet eigenlijk verboden zou moeten worden omdat ze handelt in strijd met de Grondwet, die is al vaak gevoerd en zal in de toekomst nog vaker gevoerd worden. Laat ik daar nu niet aan meedoen maar even uitgaan van het gegeven, dat de SGP’ers die nu in besturen zitten, democratisch gekozen zijn. Ik moet tenslotte nog verder met mijn collega’s die in de gemeenteraad recht tegenover mij zitten. Maar mag iemand die deze beginselen aanhangt, burgemééster worden? Ik beperk me tot de Barendrechtse casus. In de profielschets stond onder andere dat de nieuwe burgemeester een ‘verbinder’ moet zijn die bijdraagt aan de sociale cohesie, en het boegbeeld van de gemeente moet zijn. Hij moet boven de partijen staan en het algemeen belang dienen. Algemeenheden, waar je je als SGP’er nauwelijks een buil aan kunt vallen. Maar de SGP’ers zoals ik die ken, zijn niet in staat hun principes één dag in de week opzij te zetten voor het ‘algemeen belang’. Als er in het Barendrechtse jeugdtheater op zondag een voorstelling is (en die zijn er, ik heb het nagekeken) en de burgemeester wordt qualitate qua uitgenodigd, gáát hij dan? Dat zou wel moeten, vind ik, SGP’er of niet. En zo zijn er meer voorbeelden te bedenken. Als de Sint Augustinusparochie op een zondag een oecumenische activiteit ontplooit, dus bedoeld om met mensen met een ander (al dan niet christelijk) geloof in contact te komen, is de burgemeester dan bereid daarbij aanwezig te zijn als hem dat wordt gevraagd? Ik weet niet of de vertrouwenscommissie hem die vragen heeft voorgelegd, ik zou ze in ieder geval wel hebben gesteld. Als raadslid kun je je nog permitteren je altijd achter je principes te verschuilen, voor een burgemeester gaat dat niet altijd op. Hij (zij is in dit geval uitgesloten) is immers het boegbeeld van de gemeente in wie iedereen zich moet kunnen herkennen, ook verstokte socialisten en liberalen. Zoals een PvdA-burgemeester ook, indien uitgenodigd, naar de kerk zal gaan wanneer daar een nieuwe predikant wordt bevestigd. Een van de redenen waarom ik liever geen burgemeester word.
Bij een van de vele Ouderkerkse burgemeestersbenoemingen uit het recente verleden zat ook een keer een kandidaat van de SGP. ‘U krijgt mijn vrouw er gratis bij’, zei de man die was doorgedrongen tot de laatste vijf kandidaten. ‘Twee voor de prijs van één.’ Dat viel in ieder geval bij mij verkeerd, want ik vind dat de partners van publieke figuren geen rol horen te spelen in de politiek. Zoals ik het ook vreemd vind dat straks op koninginnedag ineens weer ‘de vrouwen van’ op het bordes staan. En waarom de gemeentesecretaris (al dan niet met partner) er ieder jaar bij staat, is mij overigens ook een raadsel – maar dit terzijde.De geschiedenis is bekend, in Ouderkerk werd het geen SGP’er. Maar wie weet wat er straks gebeurt als Hans Oosters is vertrokken. Als de commissaris van de koningin een waarnemer benoemt, heeft de gemeenteraad bitter weinig in te brengen. Gelukkig zijn er niet zo heel veel SGP’ers die voor een burgemeesterspost in aanmerking komen. Dat moesten we maar zo houden. Ik ben blij dat ik niet bij de Barendrechtse PvdA zit.