Burgemeester

Al een tijd ligt-ie voor me, de enveloppe van de PvdA met daarop de mededeling: ‘Belangrijk! Deze enveloppe bevat uw stembiljet’ – in grote, opvallende letters. Het is voor het eerst dat de PvdA haar leden direct laat meepraten over een belangrijke kwestie, in dit geval de aanstellingswijze van de burgemeester. Dat de door de Kroon benoemde burgemeester z’n langste tijd heeft gehad, dat staat voor de PvdA inmiddels niet meer ter discussie. De vraag is nu: moet de burgemeester rechtstreeks door de bevolking worden gekozen, of door de gemeenteraad.
Ik twijfel. En daarom ligt die enveloppe nog altijd op mijn bureau, omdat ik geen keuze kan maken. Maar de deadline nadert, dus ik moet een besluit nemen. Niet stemmen, of aangeven dat ik geen mening heb, daar ben ik in ieder geval géén voorstander van.
Mijn hart zegt: laat de burgers maar kiezen. Het is tenslotte hún burgemeester. En in andere landen lukt het ook, dus waarom niet hier? Maar dan moet er wel wat te kiezen zijn natuurlijk. Dan moeten de kandidaten met een eigen, politiek programma de zeepkist op. En als ze dan gekozen worden willen ze dat programma ook gaan uitvoeren natuurlijk. Maar de gemeenteraad heeft ook zo z’n wensen en z’n programma. Als die twee botsen, wat dan? Dan krijg je een competentiestrijd tussen burgemeester en raad en dat is natuurlijk niet goed voor de gemeente. En willen we wel toe naar Franse toestanden, waar de burgemeester toevallig ook de voorzitter van de middenstandsvereniging is, en de voorzitter van de voetbalvereniging, en van de plaatselijke landbouwcoöperatie? En, omdat-ie burgemeester is, ook nog eens hoofd van de politie?
Moet de gemeenteraad dan de burgemeester kiezen? Als je de stelling hanteert, dat de gemeenteraad het hoogste orgaan van de gemeente is, lijkt dat niet meer dan terecht. Maar dan wordt de burgemeester een pion van de raad. En wie is die raad eigenlijk? Is dat de meerderheid plus 1 die dan bepaalt wie de burgemeester wordt? Of moet die keuze breed, het liefst raadsbreed worden gedragen. Laat je de burgemeester door de raad kiezen, dan wordt het burgemeesterschap per definitie een politiek ambt terwijl de burgemeester juist bóven de partijen zou moeten staan. Dus dan toch maar die rechtstreekse verkiezing?
U merkt, ik worstel. Maar ik moet een besluit nemen, liefst vandaag nog.
Het is het eeuwige dilemma van het hoofd en het hart. Het hart zegt: laat de bevolking haar eigen burgemeester kiezen. Het hoofd zegt: niet doen, dan bestaat de kans dat populisten die toch al veel posities in de plaatselijke samenleving bekleden, nog meer voor het zeggen krijgen. Te veel macht geconcentreerd in één persoon is nooit goed.Ik volg het hoofd. Een burgemeester moet gecorrigeerd kunnen worden door de raad, en dus moet de raad die burgemeester ook kiezen. Maar dan moeten de politieke partijen zich in hun verkiezingscampagne ook duidelijk voor een kandidaat uitspreken, dan weten de kiezers in ieder geval wat ze kunnen verwachten. Ik ga nu mijn stem uitbrengen.