Kerk en staat

De president van Turkije blijft weg bij een concert dat koningin Beatrix, bij hem op bezoek, hem aanbiedt. De reden: een van de genodigden draagt een hoofddoekje, en bij Turkse wet is bepaald dat de president niet aanwezig mag zijn bij publieke bijeenkomsten waar mensen zich kleden volgens de regels die hun godsdienst voorschrijft. Want de president hoort boven alle partijen te staan, het is een neutrale functie, de personificatie van de overheid, de staat. En kerk en staat zijn strikt gescheiden in Turkije.
Goed beginsel, goed signaal van de president. En Beatrix schijnt er alle begrip voor te hebben.
Ook in Nederland zijn kerk en staat gescheiden.
Maar niet altijd en overal.
In veel gemeenteraden niet. Als je de Turkse lijn zou doortrekken, zouden burgemeesters ook niet aanwezig mogen zijn bij openbare bijeenkomsten waar mensen openlijk hun geloof belijden. Want ook burgemeesters staan boven de partijen, zijn neutraal, verpersoonlijken de overheid. De praktijk is anders. In Ouderkerk opent de burgemeester de raadsvergadering en verzoekt vervolgens Floor Brouwer, voorman van de ChristenUnie, het ambtsgebed voor te lezen waarmee de zegen van boven wordt gevraagd voor de beslissingen die de raad gaat nemen.
Toeval of niet, het ambtsgebed lijkt ineens weer een item te zijn. Het Reformatorisch Dagblad maakt een rondgang langs gemeenten om te inventariseren waar een ambtsgebed wordt uitgesproken aan het begin van een raadsvergadering. Vorige week werd ik gebeld door Het Kontakt dat ook bezig is met een artikel over ambtsgebeden in de regio, en gisteren stond er een artikel over hetzelfde onderwerp in het AD/Groene Hart.
De scheiding van kerk en staat is een goed beginsel. Daarom hoort een ambtsgebed niet thuis in een vergadering van een gemeenteraad. Ik weet dat veel mensen die lidmaat zijn van een kerk, het met mij eens zijn. Het heeft ook te maken met respect, respect voor mensen die niet gelovig zijn en dus ook niet geconfronteerd willen worden met een gebed.
In Schoonhoven hebben ze het goed opgelost, blijkt uit het AD-artikel. De SGP en de ChristenUnie komen daar vóór de vergadering bijeen voor een schriftlezing en een gebed. De vergadering zelf begint met een moment stilte dat iedereen op haar of zijn eigen wijze kan invullen. Een voorbeeld voor Ouderkerk, wat mij betreft. Maar ook andere varianten zijn denkbaar.
Koningin Beatrix is belijdend christen. Maar zij is niet boos op de Turkse president omdat hij haar cadeautje weigert in ontvangst te nemen. Ook dat heeft te maken met respect.
Ben benieuwd of Willem-Alexander en Máxima, als zij straks bij hun inhuldiging als koning en koningin de eed op de Grondwet moeten afleggen, zullen afwijken van de traditie om dat in de Nieuwe Kerk te doen. Dat hoort natuurlijk in de Ridderzaal te gebeuren.
Scheiding van kerk en staat, we kunnen nog veel van de Turken leren.

Club

Ik kan m’n telefoon wel uitzetten. Wouter heeft zijn ministersploeg rond, hij had mij niet nodig. Jammer, over vier jaar beter.
Geintje. Het is wel een eigenzinnige club, dat PvdA-smaldeel in het kabinet. Bos zelf natuurlijk, die er nooit had mogen zitten maar dat terzijde. Ronald Plasterk, eigenzinnig wetenschapper en provocerend columnist. Hopelijk kan hij de oude sociaal-democratische verleiding weerstaan om het onderwijs voor de zoveelste keer op de schop te nemen. Guusje ter Horst natuurlijk, ook niet bepaald uitblinkend in diplomatie maar wel met een sterke eigen wil en niet iemand die zich gemakkelijk omver laat blazen. Een van mijn favorieten. Jacqueline Cramer, hoogleraar duurzaam ondernemen en milieuadviseur, met wortels in het bedrijfsleven (Philips, Akzo Nobel, commissaris bij Shell) – ooit actievoerder tegen kerncentrales, dat kunnen nog leuke discussies worden. En Ahmed Aboutaleb natuurlijk, geen minister maar staatssecretaris van sociale zaken en daarmee verantwoordelijk voor de bestrijding van de armoede.
Allemaal leuke, originele en autonome denkers. Over Bert Koenders heb ik mijn twijfels. Als ik hem zie denk ik altijd: het slimste jongetje van de klas die altijd klaar staat met zijn mening, maar ik zou hem mijn portemonnee niet toevertrouwen. Ik weet ook niet of hij dezelfde passie voor ontwikkelingssamenwerking kan opbrengen als zijn voorganger Jan Pronk. Voordeel van de twijfel. Dat geef ik ook Ella Vogelaar. Ze heeft een mooi cv (Unilever, nóg een uit het bedrijfsleven) en mensen die haar kennen spreken vol lof over haar, maar ik heb nog geen duidelijk beeld van haar.
Maar al met al: een goede club. Dat mag ook wel voor de nodige balans in het kabinet, want wees eerlijk: Maxime Verhagen (hij heeft volgens mij al zijn levenservaring opgedaan op de vierkante kilometer die Binnenhof heet, en die moet dan dat hele grote buitenland gaan doen?), Camiel Eurlings en Gerda (‘Ik kan een tractor besturen, dus ik kan ook minister van landbouw worden’ Verburg – dat zijn toch geen mensen van wie je zegt: daar stáát iemand? Om van de premier nog maar te zwijgen.
Nee, het elan en de visie zullen van de PvdA moeten komen.
Als het partijcongres dit allemaal goedkeurt natuurlijk. Zaterdag mag ik namens Ouderkerk naar Zwolle, om ja of nee tegen deze ministers te zeggen. ’t Zal wel ja worden.
Ook voor Klaas de Vries, die moet natuurlijk hoog op de kandidatenlijst voor de Eerste Kamer komen. Al was het alleen maar om de arrogantie van de partij om iemand van zijn kaliber op een onverkiesbare plaats te durven zetten, af te straffen.

Deuk

Zag zojuist op Teletekst dat Wouter Bos toetreedt tot het kabinet. Waar is de man die tijdens de campagne bij hoog en laag bezwoer dat hij nooit zou toe treden in een kabinet onder Balkenende? Een zuiver voorbeeld van kiezersbedrog en een forse deuk in zijn geloofwaardigheid. Jammer!

IJspret

De school van mijn dochter organiseert een paar keer per winter uitstapjes naar de ijsbaan in Zoetermeer. Ouders mogen dan voor het vervoer zorgen en vrijdagmiddag was het mijn beurt. Telkens als ik een ijsbaan zie, verbaas ik me over de aantrekkingskracht ervan. Eigenlijk is het een zinloze bezigheid. Je rijdt met tientallen, misschien wel een paar honderd mensen tegelijk je rondjes – altijd rechtsom, je komt steeds weer op hetzelfde punt uit en uiteindelijk stap je van het ijs op dezelfde plek waar je erop bent gekomen. En toch houdt het zijn aantrekkingskracht – ook zonder gure wind, tintelende tenen, warme chocolademelk en feestelijke muziek - zeg maar de franje die van schaatsen ijspret maken.
In Zoetermeer kun je schaatsen, maar het is geen ijspret. Toch is het verslavend, want mijn dochter kijkt nu alweer uit naar een volgende keer.
Het doet me denken aan de werkconferenties van de gemeenteraad.
Op 10 oktober hadden we zo’n conferentie, om te bespreken hoe we als raad aan de slag zouden gaan met de aanbevelingen uit het burgertevredenheidsonderzoek 2004, het rapport van de onderzoekscommissie ‘Drie Locaties’ en de quickscan van het dualisme. Ik had er mijn twijfels over, want ik loop al een tijdje mee in de gemeenteraad en heb al veel van dit soort praatsessies meegemaakt. Ze eindigen steevast in mooie voornemens dat we het als raad nu toch echt anders moeten gaan doen, maar een paar weken later zijn we die al weer vergeten en vallen we terug in het oude patroon.
Dat gebeurde ook na de werkconferentie van 10 oktober.
In maart hebben we een vervolgconferentie. Ik vrees voor de uitkomst, maar misschien gaat het nu anders. Mijn fractiegenoot Ralph Brieskorn heeft de anderen uitgedaagd. Ik citeer uit zijn e-mail: ‘Ik blijf het gevoel houden dat we elkaar erg bezig houden op deze conferenties en de wezenlijke zaken waar het om draait niet bespreken. Het gaat over het verbeteren van procedures, werkvormen, manieren van communiceren, maar het gaat niet over hoe de raad als geheel en onderling functioneert of beter kan functioneren. Zelf heb ik behoefte om dit onderwerp aan de orde te stellen. Dus hoe kunnen we beter discussiëren, beter naar elkaar luisteren en niet alleen zoeken naar verschillen, maar ook overeenkomsten. En sommige zaken spelen niet alleen op inhoudelijk, maar juist ook op persoonlijk vlak. Laten we daar ook open over zijn. Volgens mij hebben we daar meer aan. Dit vraagt wel durf. Wie gaat deze uitdaging aan?’
Drie mensen hebben tot nu toe op deze oproep gereageerd. Zullen we er dan nu toch echt in gaan slagen stappen vooruit te maken? Of stappen we weer op de ijsbaan, draaien een paar rondjes en stappen we er op hetzelfde punt weer af?
Soms is er lef voor nodig om tegen de stroom in te schaatsen. Of gewoon dwars over te steken. Het leidt misschien tot botsingen, gemopper en chaos, maar het kan wel heel verhelderend werken. Laten we het maar proberen.
Kan er dan wel chocolademelk en erwtensoep geserveerd worden tijdens de conferentie?

Klimaat

Open brief aan het college van B en W van Ouderkerk

I need to wake up, zingt Melissa Etheridge bij de aftiteling van Al Gore’s klimaatdocumentaire An Inconvenient Truth.
Ik zag de film gisteravond in het Filmhuis in Gouda. De film had al zoveel media-aandacht gekregen dat de inhoud mij niet meer kon verrassen. Toch ben ik blij dat ik gegaan ben. De film zien is veel indrukwekkender dan erover lezen. De dramatische veranderingen in het klimaat en de gevolgen ervan voor onze wereld zitten zogezegd weer goed ‘tussen de oren’.
Dat ik de film bezocht in dezelfde week dat het International Panel on Climate Change van de Verenigde Naties het eerste deel van zijn klimaatrapportage presenteert, is toeval. Het rapport is aanleiding voor een internationale actie om vanavond, de avond voor de presentatie, om vijf voor acht de verlichting uit te doen. Het ministerie van VROM en vermoedelijk veel andere overheidsinstanties doen aan deze actie, Alliance pour la planète, mee. De overheid heeft een voorbeeldfunctie en, vind ik, de morele plicht de aandacht op deze ernstige situatie te vestigen. Ook de lokale overheid.
Vanavond is er in het gemeentehuis van Ouderkerk een gemeenteraadsvergadering. Bij uitstek een gelegenheid om als gemeente een signaal af te geven. Het zou goed zijn als Ouderkerk meedoet aan de actie en om 19.55 uur de lichten in het gemeentehuis voor vijf minuten dooft. Ik verzoek het college de actie op deze manier te ondersteunen.
We moeten allemaal wakker geschud worden. U kunt daar aan meewerken. Alvast bedankt.
Met vriendelijke groet,
Leo Mudde

P.S. Ik stuur deze open brief ter informatie naar mijn collega-fractievoorzitters met het verzoek, mijn oproep te ondersteunen.