Eindelijk eens iemand die het hardop zegt. Bertjan Wolthuis, docent rechtsfilosofie aan de Vrije Universiteit, zegt vandaag in Trouw dat een regeringscoalitie CDA/PvdA met D66 logischer is dan met de ChristenUnie. Dat zou betekenen dat er een coalitie ontstaat van drie ‘verliezers’. Maar so what, het is toch een meerderheid?
Het is een misverstand, zegt Wolthuis, om te denken dat het voor de hand ligt dat partijen die zetels hebben gewonnen, in de coalitie moeten komen. Waarom zouden de mensen die van mening zijn veranderd, meer invloed moeten hebben dan de mensen die hun partij trouw zijn gebleven?
Toen de PvdA in Ouderkerk na de gemeenteraadsverkiezingen een coalitie aanging met de VVD, kreeg ik ook het verwijt dat ik de uitslag van de verkiezingen negeerde. De VVD was immers de grootste verliezer? Ik vond en vind dat onzin. Na de PvdA was de VVD de partij met het grootste aantal stemmers. Dat het er minder waren dan vier jaar daarvoor, is minder van belang. Goed luisteren naar de kiezer doe je juist, door de grootste partijen hun bestuursverantwoordelijkheid te laten nemen. De Ouderkerkse coalitie PvdA/VVD is dus een heel logische – al blijft het jammer dat niet meer partijen zich hierbij wilden aansluiten, maar dat terzijde.
Iedere stem, iedere zetel telt even zwaar. Iedere meerderheidscoalitie is daarom even democratisch, zegt Wolthuis. Zo is het maar net.
Terug naar de kabinetsformatie. Alexander Pechtold van D66 had helemaal gelijk, toen hij het GroenLinks kwalijk nam dat het niet eens wil práten over regeringsdeelname. Inderdaad, GroenLinks heeft een zetel verloren, maar houdt er wel zeven over en dat is er nog altijd een maar dan de ChristenUnie. En dus had het meer voor de hand gelegen Femke Halsema bij Bos en Balkenende aan te laten schuiven in plaats van André Rouvoet.
Maar Femke bedankte voor de eer. En nu zit Wouter Bos, nadat eerder Jan Marijnissen veel te vroeg vluchtte, met de gebakken peren en moet hij noodgedwongen gaan praten over een christelijk kabinet met een rood sausje. Een rood kabinet met een christelijk sausje had meer voor de hand gelegen.
Misschien komt het er nog. Het zou mij niet verbazen als de PvdA straks de formatiepoging opblaast, zoals Balkenende dat vier jaar geleden deed. Die rekening moet nog vereffend worden. Want laten we eerlijk zijn: voor de PvdA valt weinig eer te behalen in een kabinet met CDA en CU, zeker niet als de SP en GroenLinks langs de zijlijn blijven toezien hoe de PvdA vuile handen maakt omdat zij wél haar verantwoordelijkheid neemt. En als dat gebeurt, als Wouter Bos inderdaad afhaakt, dan ligt alles weer open en komt dat linkse kabinet er misschien toch. Met of zonder ChristenUnie of D66.
Hoop doet leven. Een mooie gedachte in deze dagen. Nu nog een witte kerst.