Lees ik op Teletekst dat de Nijmeegse Vierdaagse, voor het eerst in de geschiedenis is gestaakt. Vandaag, de eerste dag, bezweken twee mensen door de hitte. Honderden anderen werden onwel. De autoriteiten, de organisatie en de hulpdiensten vonden het niet verantwoord het wandelfeest door te laten gaan, zeker niet omdat het morgen en donderdag nóg warmer wordt.
Ik weet niet wat ik van dit besluit moet denken. Ongetwijfeld heeft ook burgemeester Guusje ter Horst, een van de leukste burgemeesters van het land, lang nagedacht voor ze tot dit besluit kwam. De Vierdaagse is het belangrijkste Nijmeegse evenement, dat ieder jaar weer een enorme boost geeft aan de lokale economie – vooral de horeca.
Vier keer heb ik de Nijmeegse Vierdaagse gelopen. In alle weersomstandigheden, waaronder ook een hittegolf . Het is alweer jaren geleden, toen er geen 40.000 mensen meededen maar 15.000, of zo. Een sportkeuring was nog verplicht, ik moest er zelfs voor naar de GGD in Rotterdam. Een goede training was ook wel handig: vier keer 50 km lopen is niet niks, kan ik u verzekeren. Toen ik de Vierdaagse voor de laatste keer liep, was het evenement al uit z’n jasje gegroeid met 23.000 deelnemers. Het was mij te massaal geworden, niet leuk meer. Het was ook niet uniek meer. Zoals tegenwoordig bijna iedereen academicus is, had ineens ook bijna iedereen de Vierdaagse gelopen. Voor mij was de lol eraf.
De Vierdaagse is verworden van een sportieve prestatie tot een massahappening. Goede schoenen, maanden vantevoren trainen, sportkeuring – allemaal flauwekul. We gaan gewoon naar Nijmegen, gieten ons op maandagavond op Plein ’44 vol met bier en gaan dinsdagochtend om half vijf gewoon wankelend van start. Het liefst uitgedost in het oranje met een koe op je hoofd. Want zo doen ‘we’ tegenwoordig alles, van het bezoeken van het WK voetbal tot het vieren van 5 mei. Is het dan gek dat er ongelukken gebeuren?
Ik bedoel: er is ook nog zoiets als een eigen verantwoordelijkheid. Als je begint aan de Vierdaagse, weet je dat het zwaar is, dat er ieder jaar mensen onwel raken en dat dat, in het uiterste geval, tot de dood kan leiden. Wordt de Tour de France afgelast als het te warm is? Of de Elfstedentocht als de tenen bevriezen? Natuurlijk niet, waarom de Vierdaagse dan wel? Om al die ongetrainde, wankelende in plaats van wandelende oranjezotten tegen zichzelf te beschermen, moet Guusje gedacht hebben. Maar de geoefende, ervaren, goed voorbereide wandelaar is er de dupe van.
Eigen verantwoordelijkheid. Als mensen gaan zwemmen in water dat niet als zwemwater is aangewezen en ze worden ziek van blauwalg, dan wijzen de Telegraaf en een Wageningse deskundige direct met de beschuldigende vinger naar de gemeente. Want die controleert te weinig. Flauwekul. Als je ergens verantwoord kunt zwemmen, staat dat aangegeven. En die zwemlocaties worden gecontroleerd door de provincie. Als er geen bord staat, is het geen zwemlocatie. En moet je daar dus niet gaan zwemmen. Of op eigen risico. Zoals die jongen die van het havenhoofd in Scheveningen dook en nu met een dwarslaesie in het ziekenhuis ligt. De gemeente had moeten aangeven dat je daar niet mocht springen en ze moet nu borden gaan plaatsen, vinden sommigen. Maar de ouders van die jongen zullen hem toch ooit wel eens hebben verteld dat je niet in onbekend water moet springen – en zeker niet duiken? Als kinderen in de IJssel of in de Waal gaan zwemmen en ziek worden, is dat dan de schuld van de gemeente of van de ouders?
We willen graag avontuurlijk doen, maar als het fout gaat is het de schuld van de overheid, en dan vooral de gemeente want die moet zorgen voor een veilige openbare ruimte. Moeten we dan de samenleving dichtregelen? Ik dacht het niet. Stoeptegels recht leggen zodat ouderen er niet over kunnen vallen, natuurlijk. Maar boomtakken afzagen omdat ze op hoofdhoogte iets boven een trottoir uitsteken, gaat mij te ver. In Zuid-Europese landen, waar de chaos het nog wint van de regelzucht, moet je soms bukken voor een eeuwenoude boom of zelf van het trottoir af, omdat die boom daar eerder was dan het voetpad. Als je daar in een dronken bui tegenaan botst, is dat je eigen schuld. Geen Grieks gemeentebestuur dat daarvan de schuld zal krijgen. Zoals je in Nederland ook de gemeente niet kunt verwijten dat kinderen ziek worden als ze in een roestige spijker zijn gestapt die op de bodem van een sloot lag.
En die blauwalg heeft de gemeente ook niet uitgevonden.